Türkiye’nin kanayan yaralarından birisi de staj ve çıraklık mağduru gençleri. Sayıları milyonu aşan mağdur yurttaşlar dönem dönem seslerini duyurabilmek adına çeşitli illerde basın açıklaması ve miting düzenlemeye devam ediyor.
Ancak mağdurlar için hükümet tarafından henüz mağduriyetleri giderilecek bir adım atılmadı. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, konu hakkında yaptığı yazılı açıklamada, TÜİK tarafından staj öğrencilerinin genç işçi sayıldığını ve bu yolla genç işsizliğin azalmış gibi gösterildiğini, Bakanlık tarafından staj yapanların öğrenci olarak tanımlanıp yaşlılık sigortası yerine SGK kartı verilerek kaza sigortası ile çalıştırıldığını kaydetti.
TÜİK İŞÇİDEN SAYIYOR BAKANLIK STAJYER DİYOR
Gürer stajyerlerin genç işsizliğin düşük gösterilmesi için TÜİK tarafından işçi olarak sayıldığını ancak Bakanlık tarafından işçi sayılmadıkları için stajyerlerin sigortalarının yapılmadığını kaydederek şu ifadeleri kullandı:
”2017’de meslek liselerinden elde edilen gelir 215 milyon 268 bin TL iken bu rakam beş yılda yüzde 995 arttı. Bu verilere göre staj öğrencilerinin de aynı oranda aldıkları ücrette artış sağlanmadı. 2025 yılında net asgari ücretin yüzde 30’una tekabül eden 6.631,40 TL staj yapanlara verilmektedir. 20 kişiden az çalışan olan yerlerde ise bu ücret 3.315,70 TL olarak uygulanmaktadır.
Çırak ve aday çırak için de öngörülen 6.631,40 TL olarak belirlenmiştir. Mühendislik Fakültesi öğrencisi için ise staj ücreti 7.736,63 TL. Asgari ücretin 22.104,67 TL olduğu günümüzde staj ve çırak ücretlerinin düşük kalması, bu yolla işverenin işçi yerine staj öğrencisi ve çırak tercih etmesi önemli bir avantaj sağlamaktadır.
“İŞE BAŞLADIKLARI GÜN SİGORTA BAŞLAMALI”
Bu sağlanan fayda çırak ve stajyere de ücret olarak yansımasa da en azından işe başladıkları gün yaşlılığa esas sigorta başlamalıdır. Staj ve çırak genç işsizliği düşük göstermek için TÜİK işçi saydığı gibi Bakanlık da işçi sayarak 18 yaş altı süreçte yaşlılığa esas sigorta başlangıcı olarak işe başladıkları günü esas almalıdır. Geriye dönük prim ödeyen tüm çırak ve staj yapanlara da bu hak tanınmalıdır.”
Gürer, Türkiye’de ara eleman açığının sürekli gündeme getirildiğini, bu açığın çırak ve staj yapanlara sağlanacak avantajlarla ortadan kaldırılmasının olası olduğunu belirtti. Gençlerin çalışmaya başladıklarında sağlanan düzenlemeyle ara eleman olmaya özendirilmelerinin yolunun açılabileceğine işaret eden Gürer, stratejik öğrencilik sürecinin bir döneminde teorik eğitim geliştirmek için işyerlerinde işçi gibi çalıştırıldıklarını ifade etti. Beceri kazanıp işi tanımaları açısından bu sürecin önemli ve yararlı olduğunu belirten Gürer, şu ifadeleri kullandı:
Bu süreç emekliliğe başlangıç sayılan sigorta olsa, işini öğrendiği süreçte işi sürdürerek sürecin içinde okul sonrası da kalır. En az üç yıla yakın bir fayda sağlamak, iş için çekici bir süreç olur.
“MESLEK LİSELERİ İÇİN KAZANÇ SAĞLANIRKEN ÖĞRETMENLER VE STAJYERLER BU GELİRDEN DESTEKLENMİYOR”
Meslek lisesi döner sermaye yönetmeliğine göre, cirolar ne kadar katlanırsa katlansın öğrenciler en fazla 1 asgari ücret, üretimde yer alan öğretmenler ise en fazla 2 asgari ücret alabilmektedir. Örneğin, 2022’de 2 milyar 357 milyon TL’lik gelirin sadece 110 milyon 552 bin TL’si öğrencilere ücret olarak verildi. 2023’ün ilk 4 ayında ise elde edilen 1 milyar 349 milyon TL’nin ancak 65 milyon TL’si öğrencilere pay olarak düştü.
